اهمیت امضاء

جزوه ای حقوق ثبت اسناد   جلسه سوم مورخه 20/01/1394 دانشگاه آزاد دامغان رشته حقوق ثبت اسنادو املاک دوره ای کارشناسی ارشد    استاد: دکتر سلطانی

امضاء: هر نوشته ای منتسب به اشخاص در صورتی قابل استناد است که امضاء شده باشد امضا نشان تایید اعلان های مندرج در سند پذیرش تعهد های ناشی از آن است و پیش از امضاء نوشته را باید طرحی به حساب آورد که موضوع مطالعه است.و اگر سند امضاء نشده باشد ناقض بوده و مهمترین رکن هرسند که امضاء می باشد آن را ندارد هر چند ممکن است به عنوان قرینه و تایید کننده سایر ادله مستند قرار گیرد.

به عنوان مثال:اگر اصالت سند امضاء شده انکار گردد(سند عادی) و ارائه کننده آن ضمن استناد به نظر یه کارشناسی و تحقیق از گواهان نوشته بی امضاء از منکر را ارائه دهد که اقرار به تعهد خود کرده است دادگاه نوشته را به عنوان مستند  اقرار نمی پذیرد و لی می تواند آن را قرینه اماره ای بر اصالت سند امضاء شده انتساب نماید.

لزوم امضاء سند در تعریف ماده1284 ق م نیامده است: ولی  نه تنها از اصول کلی حقوقی و عرف این رکن سند به خوبی استفاده می شود در قوانین گوناگون نیز قانونگذر صراحتاً به امضاء اشاره کرده از جمله ماده 1293 ق م : مقرر دارد در صورتی که سند توسط مامور رسمی تنظیم شده و مامور صلاحیت تنظیم سند را نداشته باشد اگر سند مذکور دارای امضاء باشد حکم سند عادی را دارد. بنابراین از این ماده می توان استنباط کرد اگر سندی دارای امضاء نباشد حکم سند را ندارد ولی ماده 1301 ق م مقرر می دارد امضاء ای که در ذیل نوشته یا سند می باشد به ضرر امضاء کننده دلیل است مفهوم مخالف نوشته ای که فاقد امضاء باشد دلیل محسب نمی گردد.ماده 1304 ق م : مقرر میدارد هرگاه امضاء ای تعهدی در خود تعهد نامه نشده باشد به عبارت دیگر تعهد امضاء نشده باشد ولی در یک سند دیگری که اشاره به تعهد نامه گردیده و آن تعهد امضاء شده باشد دلیل بر صحت محتویات تعهد نامه می باشد.

ماده 1284 ق م : سند عبارت است از هر نوشته که در مقام دعوی یا دفاع قابل استناد باشد.

ماده  1293 ق م:

هر گاه سند به وسیله‌ی یکی از مأمورین رسمی تنظیم اسنادتهیه شده لیکن مأمور، صلاحیت تنظیم آن سند را نداشته و یا رعایت ترتیبات مقرره‌ی قانونی را در تنظیم سند نکرده باشد سند مزبور در صورتی که دارای امضا یا مهر طرف باشد، عادی است

ماده 1297 ق م : دفاتر تجارتی در موارد دعوای تاجری بر تاجر دیگر در صورتی که دعوی از محاسبات و مطالبات تجارتی حاصل شده باشد دلیل محسوب می‌شود مشروط بر این که دفاتر مزبوره مطابق قانون تجارت تنظیم شده باشد.

 ماده ۱۲۹۸ق م : دفتر تاجر در مقابل غیر تاجر سندیت ندارد. فقط ممکن است جزء قرائن و امارات قبول شود لیکن اگر کسی به دفتر تاجر استناد کرد نمی‌تواند تفکیک کرده آن چه را که بر نفع او است قبول و آن چه که بر ضرر او است رد کند مگر آن که بی‌اعتباری آن چه را که برضرر اوست ثابت کند

ماده 223 ق تجارت که در شرایط برات قانونگذار امضاء را یکی از شرایط اساسی برات نموده اگر برات فاقد امضاء یا مهر باشد فاقد اعتبار است.

ماده  307 ق تجارت: فته طلب سندی است که بموجب آن امضاء کننده تعهد می کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین .........  در بیان ارکان سفته و ماده 310 و311 ق تجارت در تعریف چک در مورد چک که امضاء یکی از ارکان اساسی چک می باشد.310 قانون تجارت: چک نوشته ای است که به موجب آن صادر کننده وجوهی را که در نزد محال علیه دارد کلاً یا بعضاً مسترد یا به دیگری واگذار می نماید.

ماده 278و 279 قانون امور حسبی : در مورد وصیت  نامه های که باید دازای امضاء باشد که وصیت نامه خود نویس و سری و دیگر نویس باید  دارای امضاء باشد

مادتین 63 و 65 قانون ثبت : در این عبارت است که امضاء ثبت سند پس از قرائت آن توسط طرفین معامله یا وکلا آنها دلیل رضایت آنها خواهد بود با عنایت به مراتب فوق که امضاء رکن اساسی و اعتبار اسناد قلمداد کرده چندان زیاد است که بی هیچ تردیدی در لزوم و اهمیت امضاء سند باقی نمی گذارد.

و لی با وجود این  در بعضی موارد خاص قانونگذار استثنایی گذاشته  که نوشته ای بی اضاء نیز معتبر شناخته است.

ماده 1297 ق م : مقرر می دارد دفاتر تجارتی در مورد دعوای تاجر بر تاجر دیگر در صورتی که دعوا از محاسبات و مطالبات تجارتی حاصل شده باش دلیل محسوب می شود مشروط بر اینکه دفاتر مطابق قانون تنظیم گردیده باشد.

ماده 1298 ق م : مقرر می دارد دفاتر تاجر در مقابل غیر تاجر سندیت ندارد و فقط ممکن است جزوء قراین و امارات قرار گرفته باشد لیکن اگر کسی به دفتر تاجر استناد نماید نمی تواند تفکیک کرده آنچه به نفع اوست قبول و آ>چه به ضررش باشد را رد کند و مگر اینکه بی اعتبار آنچه به ضرر ثابت شده با عنایت به مراتب فوق نباید از یک حکم خاص به تردید افتاد زیرا قانونگذار بر پایه تشریفات و آثار این دفاتر ثبت واقعه یا طلب و یا تعهدی را درآن در حکم امضاء دانسته و از داوری عرف هم در این زمینه حکم نمایند.سندیت دفاتر تجارتی ویژه ای بازرگانان است .

2-همچنین است حکم ماده 1302 ق م درباره اعتبار نوشته های بی امضاء در حاشیه و ذیل و ظهر سندی که در ید ابراز کننده است و بی اعتباری تمام و یا بخشی از آن را اعلام میکند چرا که بر مبنای اماره ای ناشی از محل وقوع نوشته چنین فرض می شود که نوشته امضاء شده است. بشرح ذیل:

 

1- طبق ماده 1302 قانون مدنی  2-دفاتر تجارتی تجار بر له  وعلیه تاجر طبق ماده 1297 قانون مدنی و 1298 قانون مدنی  

در صورتی که امضاء رکن اساسی هر سند محسوب میشود.