پاسخ برخی دفتریاران در انتقاد به وضعیت مبهم آن‌ها در دفاتر اسناد رسمی
اسناد، بدون امضا و تایید الکترونیکی دفتریار رسمیت نخواهند داشت
گروه حقوق و قضا/ عکس: گل آرا سجادیان/ قانون
حضور مستقل دفتریار در کنار سردفتر برای مراقبت و نظارت توامان ایشان بر روند تنظیم اسناد مراجعان است
دفتریار بابت نحوه تنظیم اسناد و اخذ وجوه دولتی با سردفتر مسئولیت قانونی مشترک دارد
دفتریاروسردفتر، ماموران حاکمیت هستند که با حضور و شهادت خود بر وقوع معامله وفق مقررات، به آن رسمیت می‌دهند
اسناد بدون امضا و تایید الکترونیکی دفتریار، رسمیت نخواهند داشت
ضرورت دارد که درآمد دفاتر اسناد رسمی تعدیل شود
دولت و مجلس بر خلاف اصرار کانون بر پیوستن به اتحادیه غیر رسمی سردفتران لاتین، به درستی عمل کردند
تثبیت جایگاه مستقل دفتریار در کنار سردفتر، موجب بهبود کیفیت امور ثبتی و قضایی جامعه خواهد بود
سید محمد کاظم طباطبایی اشکذری به نمایندگی از تنی چند از دفتریاران نسبت به اظهارات و ابهامات مطرح شده در شماره 1068 در تاریخ بیستم آبان این روزنامه از سوی رییس سابق کانون سردفتران و دفتریاران و عضو فعلی دانشگاه کانون مرکز در خصوص نقش و اهمیت سمت دفتریاری، پاسخ داد.
مسئولیت دفتریار بابت نحوه تنظیم اسناد و اخذ وجوه دولتی
در کمال تحیر از این همه بی اطلاعی کسانی که خود متصدی امور هستند، البته شاید ترجیح می‌دهند که ندانند، باید عرض کنم که حضور دفتریار در کنار سردفتر و مراقبت و نظارت ایشان بر نحوه تنظیم اسناد مراجعان، همان اراده قانون‌گذار فهیم و فلسفه وجودی دفترخانه است که این مفهوم در متن قوانین و مقررات موضوعه و نظرات مراجع ذی‌صلاح، روشن است.
با کمی دقت به روشنی می بینیم که در قانون دفاتر اسناد رسمی هرجا صحبت از مسئولیت در خصوص تنظیم سند بوده، خاصه ماده 30 آن، نام سردفتران و دفتریاران در کنار یکدیگر ذکر شده است که نشان از لزوم حضور توامان سردفتر و دفتریار در جهت مراقبت و نظارت ایشان بر روند تنظیم اسناد است و البته این موضوع در رای وحدت رویه شماره 85-29/6/1376 هیات عمومی دیوان عدالت اداری کشور نیز منعکس شده است.
ماده 30 این قانون تصریح دارد که دفتریار مانند سردفتر، بابت مطابقت اسناد تنظیمی با قوانین، اخلاق حسنه و نظم عمومی مکلف بوده و همچنین در مواد 22 و 71 همان قانون نیز تخلفات دفتریار در تنظیم سند را بر بی اعتباری آن موثر و مستوجب تعقیب انتظامی دانسته است. دفتریار علاوه بر مسئولیت‌های فوق طبق ماده 9 دستور العمل سامانه پرداخت الکترونیکی وجوه بابت کسر یا اشتباه در پرداخت وجوه دولتی با سردفتر مسئولیت مشترک دارد. درنهایت اینکه وظایف مقرر در ماده 49 قانون ثبت ، طبق ماده 29 قانون دفاتر برای دفتریار مانند سردفتر، احصا و جاری شده است.
دفتریار و سردفتر؛ ماموران حاکمیت هستند
آنچه گفته شد، تنها جایگاه قانونی دفتریار بود اما نباید از خواستگاه شرعی دفترخانه و نقش سردفتر و دفتریار از این بابت نیز غافل شد. جای بسی تعجب است از افرادی که سالیان متمادی در سمت‌های کارمندی، دفتریاری و سردفتری خدمت کرده‌اند اما به مفهوم رسمیت توجه نمی‌کنند! رسمیت یافتن، چیزی غیر از حاضر و شاهد بودن حاکمیت بر اعمال یا وقایع حقوقی برای تشخیص حق از باطل در موقع اختلاف نیست که طبق ماده 1287 قانون مدنی به‌واسطه مامورانش صورت می گیرد و در نظام اسلامی شایسته است که این شهادت حاکمیت بر معاملات تابع کیفیت و کمیت مورد نظر حق تعالی در آیه شریفه 282 سوره مبارکه بقره (شاهدان بالعدل) باشد. از این بابت می توان سردفتر و دفتریار را مصداق بارز آن دانست که بارها این مطلب در کتب و تفاسیر بزرگان و پیشکسوتان علم حقوق و مقالات معتبر، بیان شده است و همچنین منع سردفتران و دفتریاران از تنظیم سند برای خود و افراد تحت ولایت و قیمومت خود در ماده31 قانون دفاتر را نیز می توان حاکی از توجه قانون‌گذار به موضوع شاهد بودن سردفتر و دفتریار و رعایت موانع شهادت دانست.
حال چنانچه موضوعات وجود دو شاهد و مراقبت و نظارت توامان سردفتر و دفتریار بر روند تنظیم اسناد را براساس فرمایش جناب آقای آقاصفری نادیده بگیریم و به صرف وجود سامانه الکترونیکی پرداخت وجوه، حضور دفتریار را بی فایده بدانیم، آیا این سوال برای جامعه پیش نخواهد آمد که با وجود سامانه ثبت الکترونیک اسناد و پیشرفت های تکنولوژی از قبیل امضای الکترونیک و کارت هوشمند ملی،فایده حضور سردفتران و دلیل تحمیل هزینه دفاتر بر جامعه، چه خواهد بود!؟
در خصوص موضوع معاونت نیز توجه ایشان را به مواد 3و 23 قانون دفاتر جلب می کنم که طبق آن، دفتریار نماینده سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است و در حدود تعیینی سازمان خود، سردفتر را یاری می کند که همان مفهوم معاونت دفترخانه بوده که در قانون تصریح شده است،نه معاون
- ۹۶/۰۹/۰۶